ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ 40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Στις 16 Δεκέμβρη 1974, ο μεγάλος κομμουνιστής ποιητής Κώστας Βάρναλης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 90 χρόνων...

 

Οταν πεθαίνει ο βασιληάς, μη χαίρεσαι λαουτζίκο

Μην λές πως θαν’καλύτερος ο νυν απο τον τέως

Πως θάνε το λυκόπουλο καλύτερο απ’το λύκο.....

Τότε μονάχα να χαρείς :αν θάναι ο τελευταίος....

                                                         Κ.Βαρναλης 
  

«Ποιητή, σ' είδαμε πάντα στο πλευρό του λαού μας με σκέψη και με πράξη» - είχε γράψει ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος, για τον Κώστα Βάρναλη στα 1956, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων παρουσίας του τελευταίου στα ελληνικά Γράμματα. «Ο λόγος σου σπαθί, νυστέρι και φωτιά που φωτάει και φως που καίει. Σ' είδαμε πάντα με την παλάμη σου ανοιχτή, δίπλα στ' αυτί, για ν' αφουγκράζεσαι πίσω απ' τα τείχη τη στρογγυλή βουή του Ιστορικού, αναπότρεπτου ήλιου. Αυτόν τον ήλιο μάς έδειξες»!

Ο Βάρναλης συντάχθηκε με τους πρωτοπόρους διανοούμενους, τους φοιτητές, τους εργάτες και η μαρξιστική ιδεολογία άνοιξε νέους ορίζοντες στην ποίησή του. Ο ποιητής πλαστουργός μιας «νιας ζωής» που με το όραμα και τον αγώνα μεταμορφώνει τις συνειδήσεις και τις διαπαιδαγωγεί. Συνήθως, ο λόγος περιστρέφεται γύρω από τον Βάρναλη ποιητή, ή και τον πεζογράφο. Ομως, πίσω από το λογοτέχνη βρίσκεται ο φιλόσοφος, ο στοχαστής αγωνιστής, ο οποίος από τη στιγμή που εγκαταλείπει τη διονυσιακή, την αισθησιακή τάση, δίνει στην ποίησή του αποκλειστικά κοινωνικό περιεχόμενο.
«Σ' όλη τη ζωή του δασκάλου, του λογοτέχνη και
του δημοσιογράφου, ποτέ ούτε έκανα ούτε έγραψα
τίποτα παρά τη συνείδησή μου ή εναντίον του λαού,
εναντίον της ελευθερίας του και των δικαιωμάτων του»
(από το γράμμα του, το 1966, στη βράβευσή του από τους δημοσιογράφους).
Δε θα μπορούσε να είναι διαφορετική η πορεία του Κώστα Bάρναλη. Γνωρίζουμε πόσο συνεπής στάθηκε, στα ιδανικά του. Διώξεις, εξορία, άρνηση κάθε αναγνώρισης, λοιδορίες, ήταν το τίμημα της πίστης στα υψηλά ιδανικά της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Αυτός ήταν ο Βάρναλης, ο πιο ριζοσπαστικός ποιητής της νεότερης Ελλάδας. Ο σοφός πνευματικός δημιουργός, ένας γνήσιος κι αληθινός άνθρωπος, ο μπάρμπα - Κώστας, ο φίλος του λαού και των προλετάριων. Με την τέχνη του πολέμησε το κοινωνικό κατεστημένο, κατήγγειλε τις αδικίες, την ανισότητα και τις αθλιότητές του.
Οχι με λόγια, μ' έργα τ' Αδικο πολέμα!
Κι όχι μονάχος! Με τα πλήθη συνταιριάσου!
Τ' άδικο μ' αίμα θρέφεται! Πνίξε το με αίμα.
Κι άμα θα σπάσουν οι αλυσίδες τ' αδερφού
η λευτεριά η δικιά του θάναι λευτεριά σου,
κι ανάγκη πια δεν θα 'χεις κανενός Θεού!..
Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή απ' την αλήθεια της σιωπής.
Χίλιες φορές να γεννηθείς, χίλιες θα σε σταυρώσουν.
O Bάρναλης τάσσεται στη διάθεση της εργατικής τάξης αντιμέτωπος με τον παλιό αστικό κόσμο που πριν ανήκε. Γι' αυτό και θα αρνηθεί το έργο της πρώτης του περιόδου. Θα κριτικάρει σκληρά τον εαυτό του και θα ανοίξει ανανεωμένος, φρέσκος την καινούργια περίοδο. Από την καινούργια θέση του κοίταξε πια πίσω του, για να δει και να καταδικάσει τον παλιό εαυτό του και μαζί να καταδικάσει την προηγούμενη ιδεαλιστική του ποίηση. Για να φτάσει να καταδικάσει έτσι την παλιά του τέχνη «των μωρών, των τσαρλατάνων» χρειάστηκε να καταδικάσει αδίσταχτα τον παλιό εαυτό του:
Είπα: «Ξεφορτώσου
τον παλιό εαυτό σου
και ξαναγεννήσου
να 'σαι, όπως δεν είσουν...
Ο τιμημένος με το Βραβείο «Λένιν» για την Ειρήνη (1959) Κώστας Βάρναλης, σε εκδήλωση στη Μόσχα, αναφερόμενος στην κατηγορία ότι ανήκει στη «στρατευμένη Τέχνη», απάντησε με αυτά τα σταράτα λόγια:
«...το δόγμα "η Τέχνη δεν κάνει πολιτική" διαψεύδεται από τα πράγματα. Ο Αριστοφάνης, ο Ντάντες, ο Θερβάντες, ο Ζολά, ο Τολστόι κάνουνε πολιτική. Πολιτική κατά των "κακώς κειμένων". Πολιτική έξω απ' τα δόντια. Ποιος μυθολόγος της εξωπολιτικής Τέχνης θα 'χει το κουράγιο να υποστηρίξει πως αυτοί οι ήλιοι του πνευματικού στερεώματος δεν είναι μέγιστοι δημιουργοί του λόγου; Να λοιπόν, μια απόδειξη πως η Τέχνη μπορεί να κάνει πολιτική, χωρίς να πάψει να 'ναι Τέχνη και μάλιστα τρισμεγάλη. Ζήτημα, λοιπόν, υπάρχει μόνο για το ποια πολιτική δίνει ζωή και δύναμη στην Τέχνη και την απλώνει στο χώρο και στο χρόνο και ποια πολιτική τη χαλάει, τη σκοτώνει και τη μεταβάλλει σε καπνό χωρίς φλόγα...».

αναδημοσίευση απο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (ΛΙΝΚ) 

Φωτογραφία του “Ριζοσπάστη” στην οποία φαίνεται ταμπλώ του “Οδηγητή” στο 8ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή: «Στο εργοστάσιο, στη βάρδια, στο γιαπί με σύντροφο τον “Οδηγητή”»

                               λινκ "ΟΔΗΓΗΤΗ" 

Μόσχα Ιούλιος 1959. Ο Κ. Βάρναλης με τη γυναίκα του Δώρα Μοάτσου - Βάρναλη στην Κόκκινη Πλατεία, μετά από την απονομή του Βραβείου «Λένιν»

                           

                        ΝΕΚΡΙΚΟΣ ΔΙΑΟΛΟΣ 

               Κ.ΒΑΡΝΑΛΗ

απόσπασμα από 

χρονογράφημα  στο "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ" της 7/3/1936 

       Βδομάδες ολάκερες, αδιάκοπα ο Νοέμβρης δεν έκανε άλλη δουλειά παρά να βρέχει. Μιαν ακάθαρτη βροχή, πότε ψιλή-ψιλή και πότε νεροποντή. Σκοτάδι, λάσπη, κρύο, βρεμένα πόδια, μουσκεμένα κόκαλα, συνάχι και βήχας. Δεν είχαμε πού και πώς να σωθούμε. Τα σπίτια μας τρέχανε νερά. Παντού υγρασία και μούχλα. Είμαστε αιχμάλωτοι του νερού. Αυτή είναι η μοίρα των Ροβινσώνων. Η ευτυχία τους και η δυστυχία τους εξαρτιούνται από τα καπρίτσια του φυσικού περιβάλλοντος.

      Βρήκαμε καταφύγιο στο καφενείο του Μπαρμπα-Θύμιου με την ταράτσα του απάνου στη θάλασσα. Πίναμε ζεστά, κουβεντιάζαμε βαριεστημένα ή… σοφά, διαβάζαμε και… περιμέναμε! Τι περιμέναμε; Αμνηστία; Γι’ αυτήν είχαμε απελπιστεί. Περιμέναμε πότε θ’ ανοίξει ο ουρανός!
      Ο Μπαρμπα-Θύμιος πηγαινοερχότανε σέρνοντας αργά τα κουντούρια του απάνω στο σανιδένιο πάτωμα, όπου βροντούσανε όλο παράπονο. Ο δυστυχισμένος πάσχει από ρευματισμούς. Και με αυτόν τον καιρό οι ρευματισμοί του είχανε αρχίσει να πονάνε πολύ.
          Την πρώτη του Δεκέμβρη, μέρα Κυριακή, η ώρα οχτώ το πρωί (τέτοιες ημερομηνίες και τέτοιες ώρες δεν ξεχνιούνται εύκολα!), καθώς είμαστε στριμωγμένοι στο καφενείο, κάποιος πάτησε ξαφνικά ένα χαρούμενο ξεφωνητό:

-Ήλιος!…

          Ο αλαλαγμός «θάλαττα! θάλαττα!» των μυρίων του Ξενοφώντα και «γη! γη!» των θαλασσοπόρων του Κολόμβου, δεν ήτανε περισσότερο θριαμβευτικός ή… σπαραχτικός!
          Όλοι τρέξαμε στα παράθυρα και κολλήσαμε τ’ αξούριστα μουσούδια μας στα τζάμια. Φως θαμπωτικό, φως… ολοκαίνουργιο στρωμένο απάνου στη θάλασσα, στην αμμουδιά, στα σπίτια… Πόσες μέρες είχαμε να δούμε αυτό το θάμα! Λέγαμε πως ο γενναίος καραβανάς και τυχοδιώχτης, που καθότανε στο σβέρκο της Ελλάδας, τον είχε εξορίσει τον ήλιο από τον ουρανό μας. Αφού είναι… πηγή του φωτός. Και το φως είναι εχθρός της κοινωνικής ευταξίας! Με τέτοιο αγύριστο κεφάλι, δε θα μπορούσε να πάρει κανείς ποτές… αμνηστία.

διαβάστε ολοκληρο το απόσπασμα του χρονογράφηματος  στο λινκ ΝΕΚΡΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

   ΓΕΝΑΡΗΣ 2013 1000 ΦΥΛΛΑ ΟΔΗΓΗΤΗ

 

Δεν είμ΄ εγώ σπορά της τύχης           
ο πλαστουργός της νιας ζωής.               
Εγώ ΄μαι τέκνο της ανάγκης            
κι ώριμο τέκνο της οργής.                 

Δεν κατεβαίνω από τα νέφη,
γιατί δε μ΄ έστειλε κανείς
Πατέρας, τάχα παρηγόριαγια σένα,
σκλάβε, που πονείς
.............................
Μέσα στο νου και στην καρδιά μου
αιώνων φουντώσανε ντροπές
και την παλάμη μου αρματώνουν
με φλογισμένες αστραπές
.........................
Δε δίνω λέξεις παρηγόρια,                                                                            φύλλο
δίνω μαχαίρι σ΄ ολουνούς.                                                        του

καθώς το μπήγω μές το χώμα                                                            γίνεται φως, γίνεται νους                                      "ΟΔΗΓΗΤΗ"        .............                                                           6 Φλεβάρη  1976    
'Οθε περνά,                                                                            γκρεμίζει κάτου σαν το βοριά,
σαν το νοτιάόλα τα φονικά ρηγάτα
θεμελιωμένα στην ψεφτιά.

Κ΄ένα στυλώνει κι ανασταίνει,
το ΄να ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ,
ΕΙΡΗΝΗ ! ΕΙΡΗΝΗ !
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΦΙΛΙΑΣ.

                                                        ΧΑΡΑΚΤΙΚΟ

ΕΔΩ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ
"ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ (ΠΑΝΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ)

δείτε αναλυτικό αρχείο των δημοσιεύσεων στην ιστοσελίδα μας με χρονολογική σειρά στο λινκ αρχείο δημοσιεύσεων